Η ύβρις ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του (σωματική1, αλλά κυρίως πολιτική2 στρατιωτική3 και οικονομική4, συμπεριφερόταν με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο -που επέβαλλαν όρια στην ανθρώπινη δράση-, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ὕβριν», δηλ. παρουσίαζε συμπεριφορά με την οποία επιχειρούσε να υπερβεί τη θνητή φύση του και να εξομοιωθεί με τους θεούς5, με συνέπεια την προσβολή και τον εξόργισή τους6. -Wikipedia
Πόσες φορές δεν έτυχε να βρεθούμε σε μία φασαρία που πριν καταλήξει σε οτιδήποτε άλλο δεν είχε προηγηθεί κάποιας μορφή ύβρεως;
Κάποια άτομα είναι ως γνωστό εριστικά σε μεγάλο βαθμό, ενώ κάποια άλλα σε μικρότερο, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι ποτέ στη ζωή τους δεν έχασαν την ψυχραιμία που είχαν και δεν συμμετείχαν αν όχι σε συμπλοκές σε ύβρεις. Όταν δεις όμως δυο άτομα να βωμολοχούν ο νους σου πηγαίνει στο επόμενο στάδιο της συμπλοκής που δεν αργεί ιδιαίτερα να επέλθει.7
Ο νικητής λοιπόν σε παρόμοιες περιπτώσεις δεν είναι αυτός που θα ανοίξει το στόμα του να μιλήσει τα καλύτερα «ΓΑΛΛΙΚΑ», αλλά αυτός που θα δώσει τόπο στη οργή και θα μείνει ψύχραιμος χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αν χρειαστεί δεν θα υπερασπιστεί τον εαυτό του.
«Δεν γουστάρω να τσακωθώ ώστε να κατέβω στο επίπεδο σου!!!»
Μία φράση που την ακούμε συχνά από ανθρώπους πολιτισμένους και ψύχραιμους.
Ας μην ξεχάσουμε το γεγονός ότι ο άνθρωπος ανέπτυξε πολιτισμό και ξέφυγε από πρωτόγονες κοινωνίες και βελτίωσε τον τρόπο ζωής του και περιόρισε τη βία χωρίς βέβαια να την εξαλείψει. Άρα το να βλέπεις λοιπόν δυο ανθρώπους να βωμολοχούν με διάφορα υβριστικά σχόλια μέχρι και να πιάνονται στα χέρια ακόμη και να κατρακυλούν στο έδαφος για να αποδείξουν ποιος είναι περισσότερο μάγκας, βάζει τον θεατή τέτοιων καταστάσεων μπροστά στο ερώτημα αν διαφέρει ο άνθρωπος και σε τι από τα άλλα είδη ζώων.8
Το γεγονός λοιπόν ότι κάποιος είναι ψύχραιμος και δεν βρίζει σε μία λεκτική διαμάχη η ακόμα καλύτερα άμα καταφέρει να μην ανεβάσει τον τόνο της φωνής του, πιστεύω προσωπικά πως έχει κερδίσει κατά μεγάλο ποσοστό ένα μεγάλο μέρος της έριδας, πράγμα που υποδηλώνει με τη σειρά του, ότι ο σωστός χειρισμός της οποιαδήποτε λογομαχίας, με ψυχραιμία και ανωτερότητα, σημαίνει κατά συνέπεια και απουσία ενδεχόμενης συμπλοκής.9
Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι οι έντονοι τόνοι και οι άσχημες λέξεις, καταλήγουν συνήθως και σε άσχημα περιστατικά καθότι η μετάβαση της μίας παραμέτρου στην άλλη γίνεται πολύ γρήγορα όταν ανάψουν τα αίματα.
Εντάξει όλα καλά στη θεωρία. Αλλά όλοι στην πράξη χωλαίνουμε διότι άλλο να περιγράφει κανείς και να φαντάζεται κάτι και άλλο να το ζει. Αυτό συμβαίνει γιατί η ψυχολογία αλλάζει, μπαίνει μέσα μας το ζωώδες ένστικτο και το συναίσθημα του εγωισμού, γινόμαστε εριστικοί όταν δεχτούμε ύβρεις, και πέφτουμε στην παγίδα εκείνη που έχει σαν αποτέλεσμα άλλες καταστάσεις όπως προαναφέρθηκα.10
Κάποιοι άλλοι βέβαια δεν αποκτούν απαραίτητα αδρεναλίνη σε τέτοιες περιπτώσεις αλλά φόβο κι’ έπειτα πανικό,3 κι’ αυτό διότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Άλλο να λογομαχείς με ένα συνηθισμένο μετρίου αναστήματος άνθρωπο κι άλλο με έναν άντρα δυο μέτρων που ζυγίζει 100 «plus».Όταν όμως ο φόβος μας κυριεύει και επέρχεται ο πανικός , η προσοχή μας εστιάζεται στα λόγια του επιτιθέμενου, που μας αποπροσανατολίζουν από την πραγματική απειλή που είναι οι κινήσεις και οι πράξεις του αντιπάλου.
Ένα πράγμα λοιπόν που εξασκούμε στη εκπαίδευση στο συγκεκριμένο σύστημα είναι η αρχή των συμπλοκών. Δεν υπάρχουν πιστεύω συμπλοκές που δεν προηγήθηκε ύβρις. Mαθαίνουμε λοιπόν στην προπόνηση να διαχειριζόμαστε την ψυχολογία της λεκτικής βίας με ρεαλιστικά σενάρια προσομοίωσης κάθε φορά που εφαρμόζουμε επιθέσεις και αντεπιθέσεις.11
Είναι σημαντικό λοιπόν να τονίσω ότι στην προπόνηση αφήνουμε στην άκρη εγωισμούς και εξασκούμαστε όχι μόνο στη μάχη σώμα με σώμα, αλλά και στο να αγνοούμε τα υβριστικά σχόλια του αντιπάλου μπαίνοντας στο κυρίως θέμα που είναι η σωματική βία η αντεπίθεση και η αναχαίτιση της επίθεσης με διάφορα «drills». (θα σου γ@μ@σ……οτι ιερό …..) γεγονός που μας πλαισιώνει σωστά σε όλα τα ενδεχόμενα βίας, διότι κανείς δεν γεννήθηκε τόσο άχολος. Ακόμη και ο πιο ψύχραιμος άνθρωπος, είναι δυνατόν να κρύβει μέσα του ένα άλλο εαυτό, θερμόαιμο, και ένα κάποιο ποσοστό εγωισμού, δεδομένου ότι κάποια θέματα άπτονται της αυτοεκτίμησης και του αυτοσεβασμού που μπορεί να έχει ο καθένας μας για τον εαυτό του !!! 12
Πάντως κατά την άποψή μου δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε μια παλιά ελληνική παροιμία:
«Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει.» 4
ΠΗΓΕΣ
1.Σοφοκλής, Αίας, 774-775
2.Σοφοκλής, Αντιγόνη, 738
- εἰ δέ κε μὴ δώωσιν ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι ἢ τεὸν ἢ Αἴαντος ἰὼν γέρας, ἢ Ὀδυσῆος ἄξω ἑλών·· ὃ δέ κεν κεχολώσεται ὅν κεν ἵκωμαι. Ομήρου Ιλιάς, Oxford University Press, Α 137-139
- Ηρόδοτος, Ιστοριών α΄(Κλειώ), 30, 34.1
- ὅστις ἀνθρώπου φύσιν βλαστὼν ἔπειτα μὴ κατ᾽ ἄνθρωπον φρονῇ. Σοφοκλής, Αίας, 760-761
6.Βικιπαίδεια.
7,8,9,10,11,12. Συμπεράσματα και αφομοίωση από την πείρα μου, από την εκπαίδευση και τις προπονήσεις μου στο combatives.