Όλοι εμείς οι καλοί και σωστοί άνθρωποι, ακούγοντας τον όρο «δόλος» νιώθουμε δικαίως μια αποστροφή αφού η έννοια είναι συνυφασμένη με την κακή βούληση και τις ύπουλες πράξεις των ανθρώπων.
Στις διαπροσωπικές σχέσεις κανείς δε θέλει να έχει στο περιβάλλον του, φιλικό ή επαγγελματικό, ένα άτομο με δόλιες προθέσεις.
Υπάρχουν πολλές ερμηνείες του όρου «δόλος».
Νομικά, «δόλος» ονομάζεται η πρόθεση εκτέλεσης αδίκου πράξης. Ο δράστης γνωρίζει εκ των προτέρων τον αθέμιτο χαρακτήρα της πράξης πριν την εκτελέσει.
Ο «δόλος» με την ευρύτερη έννοια του όρου είναι μια πράξη με την οποία κάποιος εξαπατάται ή παραπλανάται και πείθεται να κάνει κάτι που, ενώ ζημιώνει τον ίδιο, εν αγνοία του ωφελεί αυτόν που χρησιμοποίησε το δόλο ή αλλιώς το εκάστοτε τέχνασμα.
Η λέξη «δόλος», όπως τη χρησιμοποιώ στο παρακάτω κείμενο, είναι συνώνυμη με τις λέξεις παραπλάνηση, τέχνασμα, τρικ, κόλπο, εξαπάτηση ή Δόλωμα.
Τι γίνεται όμως όταν κάποιος προσβάλλει το χώρο σου είτε αυτό ονομάζεται ιδιοκτησία είτε σωματική ακεραιότητα;
Είναι άραγε ύπουλο να εξαπατήσεις κάποιον που σου επιτίθεται χωρίς να έχεις δώσει δικαιώματα;
Η δική μου απάντηση στις δυο παραπάνω ερωτήσεις είναι «Φυσικά και Όχι».
Εκ των πραγμάτων κάποιος που σε απειλεί, παραβαίνει αυτομάτως κάθε έννοια δικαιοσύνης και fair play.
Είναι απόλυτα θεμιτό να χρησιμοποιήσεις αθέμιτα μέσα όπως ο δόλος, σε περιπτώσεις που απειλείσαι.
Ο «δόλος» σε μια κατάσταση αυτοάμυνας όχι μόνο δεν πρέπει να αποφευχθεί ΑΛΛΑ είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί!
Είναι κατά βάσει αυτό που θα σε κάνει να ξεπεράσεις στην εξυπνάδα τον αντίπαλό σου και σε κάθε περίπτωση να σου επιτρέψει το στοιχείο του αιφνιδιασμού και της έκπληξης.
Ως εκ τούτου πρέπει και κάποιος να εξασκηθεί στο πώς να εφαρμόζει τον «δόλο» σε περίπτωση που αυτό χρειαστεί.
Με λίγα λόγια, κάποιος επιβάλλεται να «εξαπατήσει» τον πιθανό θύτη του.
Να τον παραπλανήσει. Να τον κάνει να πιστέψει «άλλα» πράγματα. Να τον οδηγήσει εκεί που θέλει. Να τον βγάλει εκτός σχεδίου. Να τον ξαφνιάσει.
Πιθανόν να τον κάνει να μετανιώσει για την επιλογή του θύματος.
Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν καθώς είναι αδύνατο να διαβάσει κανείς το μυαλό ενός εγκληματία. Το γεγονός ότι εγκληματεί εκ των πραγμάτων τον καθιστά άνθρωπο με παρεκκλίνουσα σκέψη και συμπεριφορά. Το μόνο σίγουρο είναι όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά:
– Πιστεύουν αυτό που βλέπουν.
– Μειώνουν τη προσοχή τους όταν το θύμα είναι υπερβολικά εύκολο (ή έστω φαίνεται να είναι).
– Απεχθάνονται τις επιπλοκές (ίσως να αναβάλλουν κάποιο σχέδιο αν μία παράμετρος αλλάξει).
– Σοκάρονται όταν τους προκύπτει κάτι από εκεί που δεν το περιμένουν.
Κάποιες τεχνικές εξαπάτησης και παραπλάνησης μπορεί ενδεχομένως να σώσουν τη ζωή κάποιου υποψήφιου θύματος.
Τέτοιες διδάσκονται τακτικά και είναι σημαντικό μέρος της «ύλης» του συστήματος Combatives.
Τι πραγματικά προσφέρουν/διδάσκουν ως προς όλα αυτά οι περισσότερες διαδεδομένες Πολεμικές Τέχνες; Δυστυχώς λίγα… αν όχι τίποτα.
Κατά κανόνα ο «δόλος» ή το «δόλιο» κτύπημα θεωρείται βαθιά ανήθικη συμπεριφορά στον κόσμο των πολεμικών τεχνών όπου προτιμούν την λέξη «παραπλάνηση» ή «μπλόφα». Και σε αυτόν τον κόσμο έχουν απόλυτο δίκιο. Όμως, από την σκοπιά του Combatives Group η επιβίωση δεν σηκώνει ηθικούς φραγμούς και κόσμιες συμπεριφορές. Άπαξ και φθάσουμε στην εξαιρετική σοβαρή κατάσταση που να χρειαστεί η άσκηση βίας και, έχοντας εξαντλήσει κάθε προσπάθεια αποφυγής της, η εξαπάτηση ή τέχνασμα ή και «δόλος» όπως το περιγράφουν οι ηττημένοι, μαζί με την έκπληξη, αποτελούν τακτικό πλεονέκτημα που δεν αποχωριζόμαστε.
Τι έχει να προσφέρει ως προς αυτό η Τέχνη του Πολέμου; Φαντάζομαι πολλά…
Ας ανατρέξουμε σε ιστορικά γεγονότα και ίσως έτσι απενοχοποιήσουμε κάποιες τακτικές που μπορεί να θεωρηθούν δόλιες μεν, επιτυχείς δε.
Η παγκόσμια ιστορία μέσα από αναρίθμητους πολέμους και μάχες έχει ξεχωρίσει πρόσωπα και γεγονότα τα όποια οι άνθρωποι θαυμάζουν και εμπνέονται από αυτά.
Άνδρες και γυναίκες που πολέμησαν με γενναιότητα και αυταπάρνηση έγιναν φωτεινό παράδειγμα για τις γενεές που ακολούθησαν δεκάδες, εκατοντάδες ακόμα και χιλιάδες χρόνια μετά.
Από την εποχή του Ομήρου μέχρι τη σύγχρονη ιστορία εκατοντάδες μάχες δόθηκαν.
Κερδήθηκαν ακριβώς όσες και χάθηκαν… με τη διάφορα ότι την ιστορία σχεδόν πάντα τη διηγήθηκε και την κατέγραψε ο νικητής.
Πολλές τακτικές κάποιος θα τις έκρινε ως ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΕΣ, κάποιος άλλος θα τις χαρακτήριζε ΔΟΛΙΕΣ. Όλοι θα συμφωνούσαν ότι αυτές οι τακτικές ήταν ΝΙΚΗΦΟΡΕΣ και ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ.
Για να δούμε μερικά παραδείγματα:
-«Τέχνασμα» ή «δόλος»;
Έμπειροι στρατηγοί άναβαν άπειρες φωτιές στα στρατόπεδα τους για να φαντάζουν περισσότεροι στον εχθρό και να προκαλούν φόβο και δέος μέσω αυτού.
Ακόμα και στην σύγχρονη ιστορία, αποχωρούντες στρατοί συνήθιζαν να καίνε ολόκληρα χωριά και αγροτικές εκτάσεις για να «πεινάσουν» τον εχθρό.
Δηλητηρίαζαν το πόσιμο νερό και τα φαγώσιμα του αντιπάλου και ανέκαθεν επεδίωκαν νυχτερινές επιδρομές με στόχο να πιάσουν τον εχθρό στον ύπνο.(άραγε σεβάστηκαν το fair play;)
-Κατασκοπία ή «δόλος»;
Εξαιρετικά μεγάλα χρηματικά ποσά έχουν επενδυθεί και δαπανηθεί στην προσπάθεια να εισέλθουν στις αντίπαλες πλευρές άνθρωποι που θα παρέχουν εκ των έσω πληροφορίες.
-Ελιγμός ή «δόλος»;
Με μεγάλη επιτυχία οι Έλληνες που βρήκαν καταφύγιο στη Σαλαμίνα «έσπειραν» την πληροφορία στο περσικό στρατόπεδο ότι ετοίμαζαν άτακτη φυγή – στη συνέχεια ο στόλος τους κατακεραύνωσε τον αντίπαλο στα στενά περάσματα και τους κολπίσκους.
(Άραγε θα τους θαυμάζαμε περισσότερο αν προκαλούσαν τους Πέρσες σε μια μάχη στην ανοιχτή θάλασσα; – βλέπε: «Βγες έξω να πλακωθούμε να δω αν είσαι άντρας» – Όχι. Γιατί σίγουρα θα είχαν χάσει.)
-Δώρο στο όνομα της θεάς Αθηνάς ή «δόλος»;
Αν κάποιος δει λίγο κυνικά το σχέδιο του Δούρειου Ίππου: οι Έλληνες χρησιμοποίησαν τη θρησκευτική πίστη των Τρώων παρουσιάζοντας το ξόανο ως δώρο στο όνομα της θεάς Αθηνάς. Υποτίθεται με αυτήν την ένδειξη καλής πίστης θέλησαν να επισφραγίσουν την ειρήνη μεταξύ των δυο στρατοπέδων που θα ακολουθούσε με την αποχώρησή τους. Στην πραγματικότητα οι Έλληνες κατάσφαξαν τους περισσότερους Τρώες στον ύπνο βγαίνοντας από την ξύλινη κατασκευή, ανοίγοντας παράλληλα τις πύλες της Τροίας που τόσα χρόνια δεν κατάφεραν να παραβιάσουν με την πολιορκία.
(Άραγε η ιστορία καταράστηκε τον Οδυσσέα ως υβριστή των θείων και μέγα απατεώνα ή κατέγραψε την αστείρευτη ευρηματικότητα του πολυμήχανου Οδυσσέα;)
Ο δόλος υπήρξε ανυπόστατο κομμάτι της τέχνης του πολέμου τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη, απλώς οι εκάστοτε «νικητές» τον βάφτιζαν διαφορετικά.
Ο δόλος υπήρξε σχεδόν ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ μέσο για την επίτευξη της ΝΙΚΗΣ.
Τόσο αυτονόητο που δεν μεταφράστηκε ΠΟΤΕ σε ΑΤΙΜΙΑ ή ξεδιαντροπιά.
«Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Και αν ο σκοπός είναι να κρατήσουμε ΑΣΦΑΛΕΙΣ εμάς και τους ανθρώπους που αγαπάμε τότε είναι και ΙΕΡΟΣ.
ΥΓ: Δεν είμαι ούτε ιστορικός, ούτε στρατιωτικός, ούτε νομικός ούτε λαογράφος οπότε όλα τα παραπάνω βασίζονται μόνο στην προσωπική αντίληψη που έχω περί των θεμάτων στα οποία αναφέρομαι.