Η μάχη χωρίς κανόνες
Μα τί ωραίο άθλημα που είναι το τζούντο! Γυμνάζει σώμα και πνεύμα, ταχύτητα και δεξιοτεχνία, αναπτύσσει το αναπνευστικό και μυικό σύστημα στα παιδιά και διατηρεί ένα ολοκληρωμένα γυμνασμένο σώμα στους ενήλικες. Επιπλέον εντάσσει τους νεότερους σε ένα σύστημα ιεραρχίας και σεβασμού για τους δασκάλους αλλά και τους αντιπάλους.
Φυσικά τα παραπάνω δεν αφορούν μόνο στο τζούντο, αλλά ισχύουν για τις περισσότερες αθλητικές «πολεμικές τέχνες».
Ο γράφων είμαι 41 ετών και ασχολούμαι με το τζούντο από την ηλικία των 12 με κάποια, μικρά ή μεγαλύτερα, διαλείμματα.
Με τα άνω ειπωμένα, ας πάμε λίγα χρόνια πίσω στο χρόνο, σε ένα βράδυ γύρω στις 11:00-11:30 όταν, φεύγοντας από μία συνάντηση με φίλους, στο κέντρο της Αθήνας, στην αρχή της οδού Αχαρνών, κατευθυνόμουν προς τη μοτοσυκλέττα μου. Την πλησιάζω και, μέχρι να τη ξεκλειδώσω, αντιλαμβάνομαι κάποια παρουσία πίσω μου. Γυρνάω ανήσυχος και βλέπω ένα μεγαλόσωμο άντρα να με πλησιάζει με βήμα ταχύ. Προσπάθησα να διατηρήσω τη ψυχραιμία μου κάνοντας γρήγορες κινήσεις ώστε να ανέβω στη μοτοσυκλέττα και να φύγω γρήγορα. Δυστυχώς οι βιαστικές μου κινήσεις με καθυστέρησαν περισσότερο και, τελικά, ο άγνωστος έφτασε κοντά μου και, μου είπε επιτακτικά με ξενική προφορά: «το πορτοφόλι τώρα», ενώ ταυτόχρονα βγάζει από τη τσέπη του ένα γκλοπ.
Για μια στιγμή δίστασα να ακολουθήσω την εντολή του και σκέφτηκα με ποιό τρόπο θα μπορούσα να αντιδράσω, να αμυνθώ. Θα πρέπει από το μυαλό μου να πέρασε όλο το gokyo (το σύνολο των τεχνικών τζούντο) τουλάχιστον μία φορά! Ο άγνωστος, ο οποίος κοίταζε συνέχεια δεξιά-αριστερά αγχωμένος, χάνοντας τη ψυχραιμία του από την ελάχιστη αυτή καθυστέρηση, με πλησιάζει σε απόσταση αναπνοής, σχεδόν με ακουμπά, στριμώχνοντάς με ανάμεσα σε αυτόν και στη μοτοσυκλέττα, και πλέον με δυνατή φωνή και ταυτόχρονα υψώνοντας το οπλισμένο του χέρι στον αέρα μου ξαναλέει:
«το πορτοφόλι γρήγορα!»
Τότε βγάζω το πορτοφόλι μου από τη τσέπη και του το παραδίδω. Ο άγνωστος το κοιτά, με σπρώχνει δυνατά πάνω στη μοτοσυκλέττα μου και απομακρύνεται τρέχοντας.
Το τίμημα για μένα;
Λίγα χρήματα και τα προσωπικά μου έγγραφα, όμως, τέλος καλό, όλα καλά σκέφτηκα. Δεν ενεπλάκην σε καυγά, δεν τραυματίστηκα και, εν τέλει, η απόφαση να μην αντιδράσω ήταν ορθή αφού έφτασα σπίτι μου σώος και αβλαβής (ακόμη και αν χρειάστηκαν κάποιες εβδομάδες για την επανέκδοση των εγγράφων μου). Τις επόμενες ημέρες ομολογώ πως ένιωσα ακόμη και λίγο υπερήφανος, σκεπτόμενος πως πιθανόν να βοήθησε η «αγωγή» του τζούντο στην ψύχραιμη αντιμετώπιση του συμβάντος.
Λίγα χρόνια μετά, οικογενειάρχης πλέον με ένα μικρό παιδί, ασχολήθηκα και με τα Combatives. Στα πρώτα κιόλας πρακτικά αλλά και θεωρητικά μαθήματα μου έρχονταν συνεχώς στο μυαλό εκείνη η βραδιά. Μα πόσα απανωτά λάθη είχα κάνει! Πόσο έσφαλα στην εκτίμησή μου ότι το τζούντο με βοήθησε στη «πολιτισμένη» αντιμετώπιση της κατάστασης. Πόσο τυχερός υπήρξα που ήμουν μόνος, χωρίς τη σύντροφό μου ή κάποιον πιο ευάλωτο. Εν κατακλείδι, πόσο ανόητος που άφησα τα πράγματα στη τύχη, και αυτή, ευτυχώς μου χαμογέλασε.
Ας αναλογιστούμε τι θα μπορούσε να είχε συμβεί:
- να ήταν περισσότεροι από ένας οι επιτιθέμενοι
- να συνόδευα κάποιον πιο ευάλωτο τον οποίο να απειλούσε ο επιτιθέμενος
- ο επιτιθέμενος να ήταν υπό την επήρεια αλκοόλ ή ουσιών
- ο επιτιθέμενος να μη δίσταζε να μου επιτεθεί απευθείας, χωρίς καμία κουβέντα ή προειδοποίηση
- όταν με πλησίασε σε απόσταση αναπνοής, να έβγαζε ένα μαχαίρι από την άλλη του τσέπη και να το χρησιμοποιούσε
- ακόμη και αν, αμυνόμενος με τεχνικές τζούντο, τελικά κατάφερνα να τον ρίξω κάτω, είτε να μην ήξερα πως να τον αφοπλίσω, είτε, αφού σηκωνόταν, να εμφάνιζε άλλο όπλο (π.χ. μαχαίρι ή πιστόλι)
Να λοιπόν λίγα από τα πράγματα που έμαθα στα Combatives:
Πριν την προσέγγιση από άγνωστο έμαθα:
– πως να έχω επίγνωση και να ελέγχω το περιβάλλον ώστε να αποφεύγω τις «εκπλήξεις»
– να παρατηρώ τους ανθρώπους γύρω μου
– να προνοώ για την ασφάλεια των δικών μου ανθρώπων
– να έχω τρόπους διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου
– και πολλά άλλα …
Κατά την προσέγγιση από άγνωστο έμαθα:
– πως να τοποθετούμαι σε απόσταση ασφαλείας και να μην εγκλωβίζομαι ανάμεσα σε αντικείμενα ή ανθρώπους
– πως να αμύνομαι επιθετικά και με ασφάλεια
– πως να αντιμετωπίζω την κάθε διαφορετική απειλή και το κάθε όπλο με την κατάλληλη μέθοδο
– και πολλά, πολλά άλλα
Κυρίως όμως έμαθα να μπαίνω στη ψυχολογία της επιβίωσης.
Με λίγα λόγια, όλα τα αθλήματα όπως το τζούνο, το καράτε, η πάλη κλπ είναι καλά αλλά πάσχουν από ένα τεράστιο μειονέκτημα: ως αθλήματα διέπονται πλέον από κανόνες, ενώ στο δρόμο ο κανόνας είναι ένας και μοναδικός: να γυρίσεις σπίτι σου ασφαλής.
— — —
*«Γλωσσολογικά ο όρος τζούντο είναι η ένωση δύο λέξεων, τζου, που σημαίνει ευγενής-δεξιοτέχνης και ντο, που σημαίνει οδός» (Βικιπαίδεια, 2013)
Σ.Σ.: Κάποια από τα γεγονότα στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται δραματοποιημένα.