Πανικός – Φυγή – Μάχη ή Πάγωμα

Τι νιώθουμε και γιατί

Πολλοί άνθρωποι έχουν βιώσει το φόβο σε κάποια στιγμή στη ζωή τους, το σημείο που έχουν αντιμετωπίσει τη στιγμή της αλήθειας. Πανικός – Φυγή – Μάχη ή Πάγωμα είναι κάποια πράγματα που νιώθουν.

Εδώ δεν θα μπούμε στο αν ΕΧΟΥΝ ή ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ αντιδράσει σαν ήρωες ή σαν δειλοί. Αν θυμηθούμε τα (παραφρασμένα) λόγια του δασκάλου μου:

«Είναι η κατάσταση και η περίσταση που καθορίζει αν ένα άτομο είναι ήρωας ή δειλός». – Mickey Davidow

Έτσι λοιπόν, να ’μαστε…, αντιμέτωποι με την δική μας στιγμή της αλήθειας. Και ξαφνικά, αγωνιζόμαστε εσωτερικά με ένα παλιρροϊκό κύμα συναισθημάτων που θα μας οδηγήσει στην κατάσταση ΜΑΧΗΣ, ΦΥΓΗΣ ή … ΠΑΓΩΜΑ… (υπάρχουν και το Ποζάρισμα και η Υποταγή αλλά δεν θα τα αναπτύξουμε πολύ εδώ). Αυτή είναι μια πραγματικότητα που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, δεδομένου ότι έχει συμβεί σε ανθρώπους όλων των εποχών. Είτε αν είχαν κυνηγηθεί από άλλα αρπακτικά ζώα, είτε ξαφνικά ωθήθηκαν σε θανάσιμη μάχη.

Δεν είναι καθόλου νέο θέμα δεδομένου ότι υπήρχε πριν γεννηθώ, ΟΥΤΕ είναι θέμα στο οποίο είμαι ειδικός. Η φράση «Μάχη ή Φυγή» (fight or flight), φαίνεται να έχει εμφανιστεί ως μια ψυχολογική κατηγορία στο πρώιμο 20^ο αιώνα. Επινοήθηκε το 1929 από τον Dr. Walter Canon με την αρχική διατύπωση του για την ανθρώπινη αντίδραση στην απειλή. Ο κανόνας της «Μάχης ή Φυγής», όπου ανάφερε ότι:

«Όταν φοβόμαστε, τρεπόμαστε σε φυγή ή μαχόμαστε» – Dr. Walter Canon (“When frightened, we flee or fight”).

Η Μάχη και η Φυγή είναι τα πρώτα θέματα που θα αναπτύξω εδώ, αφού και τα δύο είναι δραστηριότητα που δημιουργείται από την δεδομένη κατάσταση.

Και τα δύο ασχολούνται με το πρόβλημα μέσω της ΔΡΑΣΗΣ.

Υπάρχουν δύο ακόμη στάδια να εξετάσουμε εν τάχη που συχνά δεν αναφέρονται, εκείνες του ποζαρίσματος και της υποταγής. Ωστόσο, είναι το ΠΑΓΩΜΑ με το οποίο θα καταπιαστώ περισσότερο και θα αναπτύξω.

Για να τα κατανοήσουμε αυτά, πρέπει να πάμε πίσω στην αρχέγονη φυσιολογία του ανθρώπου. Συγκεκριμένα του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ), το οποίο ελέγχει και ρυθμίζει όλες τις εκούσιες και ακούσιες λειτουργίες του οργανισμού (εσωτερικά όργανα και αδένες).

Αποτελείται από τρία συστήματα:

• Παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα (ΠΝΣ)
• Συμπαθητικό νευρικό σύστημα (ΣΝΣ)
• Εντερικό νευρικό σύστημα (ΕΝΣ)

Ανάλογα με τις περιστάσεις, αυτά τα υποσυστήματα μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα μεταξύ τους ή να αλληλεπιδρούν συνεργατικά.

Το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ)

Αυτό είναι μέρος του Περιφερικού Νευρικού Συστήματος. Λειτουργεί ως ένα σύστημα ΕΛΕΓΧΟΥ το οποίο σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί κάτω από το επίπεδο της συνείδησης για τον έλεγχο των σπλαγχνικών λειτουργιών, όπως:

• Αναπνοή
• Πέψη
• Η καρδιακή συχνότητα
• Εφίδρωση
• Διαστολή της κόρης
• Συντελεστή αναπνοής
• Σιελόρροια
• Η σεξουαλική διέγερση
• Σε περίπτωση κατάποσης
• Ούρηση

Οι περισσότερες αυτόνομες λειτουργίες είναι ακούσιες (δεν σκεφτόμαστε συνειδητά πώς θα τις κάνουμε). Ωστόσο, συχνά εργάζονται σε συνδυασμό με το Σωματικό Νευρικό Σύστημα που παρέχει εκούσιο έλεγχο.

Το ΑΝΣ βρίσκεται στον Προμήκη (Medulla Oblongata), στο κατώτερο στέλεχος. Κύριες λειτουργίες του περιλαμβάνουν:

• Αναπνοή
• Καρδιακές ρυθμίσεις
• Αγγειοκινητική δράση

Η αποτυχία οποιασδήποτε από τις τρείς παραπάνω λειτουργίες οδηγεί σε γενική προοδευτική αδυναμία των άλλων. Αυτός είναι ο λόγος που η ανεξέλεγκτη πτώση προς τα πίσω στο έδαφος και, χτυπήματα στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή διάτρηση από αιχμηρά όπλα κλπ. σε αυτήν την περιοχή μπορούν να σκοτώσουν.

Οι λειτουργίες του μυελού περιλαμβάνουν επίσης ορισμένες αντανακλαστικές αντιδράσεις, όπως:

• Βήχας
• Φτάρνισμα
• Κατάποση
• Έμετος

Αυτά στη συνέχεια χωρίζονται σε άλλους τομείς και συνδέονται επίσης με τα ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ του ΑΝΣ και το Νευρικό Σύστημα εξωτερικά του εγκεφάλου. Ο υποθάλαμος, που βρίσκεται ακριβώς πάνω από το εγκεφαλικό στέλεχος, δρα ως «ολοκληρωτής», ένα σύστημα μίξης αν θέλετε, για αυτόνομες λειτουργίες που λαμβάνουν ΑΝΣ ρυθμιστικές εισόδου από το Μεταιχμιακό σύστημα.

Το Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ)

Αυτό το σύστημα είναι κυρίαρχο σε περιβάλλοντα άνευ πίεσης (χαλαρή καθημερινότητα), όπου οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι είναι ασφαλείς. Ελέγχει μια σειρά από λειτουργίες ζωτικής σημασίας για την καθημερινή λειτουργία ζωής και επιβίωσης, όπως: 

• Οπτική οξύτητα
• Γνωστική επεξεργασία
• Λεπτές ή / και πολύπλοκες κινητικές δεξιότητες

Όταν ένας άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο ή αισθάνεται να απειλείται ή του επιτίθενται ξαφνικά, το ΠΑΡΑΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟ Νευρικό Σύστημα ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ και το ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟ νευρικό σύστημα αναλαμβάνει αυτομάτως.

Αυτή είναι μια βιολογική και ιατρική πραγματικότητα και ως εκ τούτου είναι πέρα από αμφισβήτηση.

Αυτή η αντίδραση οδηγεί σε μια ήπια ή μαζική εκκένωση των ορμονών του στρες, ανάλογα με την κατάσταση. Επίσης, επηρεάζει το ΕΝΤΕΡΙΚΟ σύστημα. Λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι που έχουν βιώσει μεγάλες εκκρίσεις αδρεναλίνης μπορεί να καταλήξουν να στέκονται σε μια λιμνούλα ούρων ή να λερώσουν τα εσώρουχα τους. Για τους πραγματικά άτυχους ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ. Οι πιο ήπιες αντιδράσεις σε μια τέτοια έκρηξη αδρεναλίνης είναι το ανεξέλεγκτο τρέμουλο ή η στύση.

Το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα (ΣΝΣ)

Αυτό είναι το σύστημα που προκαλεί το σύνδρομο ΜΑΧΗΣ ή ΦΥΓΗΣ. Η μηχανική του έχει ως εξής:

• Αύξηση της αρτηριακής πίεσης
• Αποστράγγιση αίματος από τον εγκέφαλο
• Το αίμα ρέει προς τις μεγάλες μυϊκές μάζες
• Αγγειοσύσπαση λαμβαίνει μέρος στα άκρα
• Οι κόρες διαστέλλονται

Όταν όλα αυτά παρουσιάζονταν μαζί βοήθησαν τον πρώιμο άνθρωπο στο κυνήγι για ένα γεύμα ή να προληφθεί να μη γίνει ένα (δεν ήμασταν πάντα κορυφαία αρπακτικά και, υπό ορισμένες συνθήκες, ακόμα δεν είμαστε). Κατά τη διάρκεια των χιλιετιών, αυτή η ΑΚΟΥΣΙΑ αντίδραση ΔΕΝ έχει αλλάξει. Το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ του ανθρώπου, από την άλλη πλευρά, ΕΧΕΙ αλλάξει. Δεν έχουμε πλέον μεγάλους θηρευτές να μας κυνηγούν στη ζούγκλα.

Σήμερα χρησιμοποιούμε αυτή τη ενστικτώδη αντίδραση επιβίωσης, που έχει εξελιχθεί στο αρχέγονο περιβάλλον, για να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας ως επί το πλείστον από το ίδιο το είδος μας.

Είναι πεποίθηση και το συμπέρασμά μου, ότι αν και δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν με σχετική ασφάλεια, εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι χρειάζονται αυτή τη φυσική ενστικτώδη αντίδραση επιβίωσης σε ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ με τις ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ επιβίωσης. Δεξιότητες όπως το Ένοπλο και Άοπλο Combatives ώστε να μην αποτελέσουν θλιβερό στατιστικό. Σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις όπως έχει αποδειχθεί, ακόμη και ασυνήθιστες ικανότητες, όπως αποφυγές με δεξιότητες οδήγησης, μπορεί να είναι απαραίτητες για ορισμένους. (Πριν μερικά χρόνια χρειάστηκαν από έναν εφοπλιστή, ο οποίος απέφυγε μια απόπειρα απαγωγής.)

Οι περισσότεροι άνθρωποι που κατανοούν το επίπεδο των δεξιοτήτων που απαιτούνται υπό αυτές τις απειλητικές για τη ζωή συνθήκες, θα σας πουν ότι αυτές οι δεξιότητες απαιτούν εξαιρετικές νευρο-μυϊκές και ψυχικές ιδιότητες.

Χαρακτηριστικά όπως:

• Συντονισμός ματιού-χεριού
• Πολύ υψηλά επίπεδα ακριβείας κινητικών δεξιοτήτων
• Ένα ακόμα υψηλότερο επίπεδο γνωστικής επεξεργασίας

Για να μπορέσει προοδευτικά:

• να αναγνωρίσει
• να αξιολογήσει
• να λάβει τη σωστή επιλογή
• να αντιδράσει

(Σκεφτείτε με όρους επίθεσης ενέδρας.)

Όλα αυτά ισχύουν διότί για να ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΟΥΝ όλα τα κριτήρια σε αυτό το επίπεδο, είναι το Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα που πρέπει να είναι κυρίαρχο.

ΕΔΩ είναι που έγκειται το πρόβλημα.

Εμείς, ως άνθρωποι έχουμε προγραμματιστεί ώστε το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα να αναλαμβάνει ΑΥΤΟΜΑΤΑ και, αυτό είναι ανθρωπίνως ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΟ (αποτελεί μηχανισμό επιβίωσης όπως ακριβώς όταν αναζητούμε τροφή ή νερό). Αυτός είναι ο λόγος που πιστεύω ότι είναι ΑΔΥΝΑΤΟ να εξαλείψουμε το φόβο εντελώς, παρά τα όσα μερικοί αυτοαποκαλούμενοι «μάστερ» αρέσκονται να υποστηρίζουν.

Γιατί;

Επειδή η αυτόματη ενεργοποίηση του Συμπαθητικού Νευρικού Συστήματος, στην καλύτερη περίπτωση ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΙ και στη χειρότερη ΠΑΡΑΛΥΕΙ το Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα τελείως με ευδιάκριτη σειρά σε τρία συστήματα:

• Το Οπτικό
• Το Γνωστικό
• Τις Λεπτές ή / και πολύπλοκες κινητικές δεξιότητες

ΠΩΣ επηρεάζεται κάθε μία από αυτές τις λειτουργίες ενεργοποίησης του ΣΝΣ;

Φάση 1 – Οπτικά:

• Η Απώλεια της κοντινής όρασης
• Η Διατάραξη της αντίληψης του βάθους
• Η Κατάρρευση του περιφερειακού τομέα κατά 70% (προοπτική σύραγγας – tunnel-vision)

Σκεφτείτε ότι οι άνθρωποι είναι ουσιαστικά αρπακτικά και, τα αρπακτικά βασίζονται κυρίως στην όρασή τους. Αυτό διότι στο κυνήγι και στη μάχη, είναι η ΚΥΡΙΑ αισθητήρια πηγή στην οποία ο εγκέφαλος στηρίζεται. Για τους σκοπούς μας θα επικεντρωθούμε στην μάχη, μιας και το κυνήγι δεν είναι κάτι που κάνουμε σε πόλη, εκτός αν είμαστε «αρπακτικό» που ψάχνει για «θύραμα/θύμα».

Τώρα ας συλλογιστούμε το εξής…

Αν το οπτικό σύστημα στο οποίο σε μεγάλο βαθμό στηριζόμαστε, τροφοδοτεί ΜΕΙΩΜΕΝΕΣ πληροφορίες στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια των εντάσεων που βιώνουμε στη μάχη (-70%), τότε:

Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ της απειλής και οι ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ επεξεργασίας θα είναι ΕΠΙΣΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΕΣ σε μεγάλο βαθμό.

Φάση 2 – Γνωστικό:

• Υποβάθμιση της Αναγνώρισης Απειλής (π.χ. οι άνθρωποι δεν βλέπουν το όπλο)
• Υποβάθμιση της Επιλογής Απόκρισης (π.χ. λάθος ανταπόκριση σε απειλή)
• Υποβάθμιση στην Επικοινωνία Σύνθετων Σκέψεων (π.χ. φωνάζουν ασυνάρτητα)
• Αύξηση στον Χρόνο Ανταπόκρισης Επιβίωσης (π.χ. αργές αντιδράσεις)

Η φάση της Γνωστικής Επεξεργασίας Απειλής αρχίζει εντοπίζοντας την απειλή που έλαβε από τα αισθητήρια αντίληψης (μάτια, αυτιά κ.ο.κ.). Μόλις εντοπιστεί η απειλή, ο εγκέφαλος αναζητά την κατάλληλη «απάντηση» να επιλέξει. (Και γι’ αυτό είναι καλύτερο να στηριχθούμε σε λίγες καλοδουλεμένες τεχνικές αντί να αντιμετωπίσουμε το Νόμο Hick-Hyman / Παράδοξο Επιλογής). Αυτό στη συνέχεια προετοιμάζεται («μορφοποιημένα» – αν παρομοιάσουμε τον εγκέφαλο σε έναν σκληρό δίσκο του υπολογιστή) σε μορφή Νευρικού Μηχανικού Προγράμματος (ΝΜΠ).

Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει το στρες κυριαρχεί το ΠΝΣ, δηλαδή η φυσιολογική κατάσταση. Εδώ η γνωστική επεξεργασία είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και κυριολεκτικά ταχύτερη από τη ταχύτητα του φωτός. Είναι μια διαδικασία που διαχειρίζεται τον εγκεφαλικό φλοιό και ανώτερες λειτουργίες του εγκεφάλου. Αλλά, όπως ξέρουμε τώρα, η ενεργοποίηση του ΣΝΣ αναστέλλει ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες που επικεντρώνεται στον εγκεφαλικό φλοιό.

Το αποτέλεσμα είναι η επακόλουθη ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ των λειτουργιών που αναφέρω παραπάνω.

Φάση 3 – Λεπτές και πολύπλοκες κινητικές δεξιότητες:

• Υποβάθμιση των λεπτών μηχανικών κινήσεων
• Υποβάθμιση των σύνθετων μηχανικών κινήσεων

Η εκτέλεση των κινητικών δεξιοτήτων είναι η τελική φάση της επιβίωσης. Συνήθως, οι κινητικές δεξιότητες επιβίωσης χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες:

• Βαριές (Gross)
• Λεπτές (Fine)
• Σύνθετες (Complex)

Σχεδόν ένας αιώνας έρευνας έχει αποδείξει ότι με την διέγερση του ΣΝΣ, ΜΟΝΟ οι Βαριές Μηχανικές Κινήσεις (Gross Motor Movement) μπορούν να εκτελεστούν με βέλτιστο τρόπο υπό συνθήκες ακραίου στρες.

Ταυτόχρονα, όταν το ΣΝΣ έχει ενεργοποιηθεί λόγω των ερεθισμάτων που δημιουργούνται από την πίεση της απειλούμενης βίας υποβαθμίζονται σημαντικά:

• Οι Λεπτές Μηχανικές Κινήσεις – (Όπως οι «απαιτητικές» σωματικές τεχνικές άοπλης μάχης, η σκοποβολή ακριβείας που πραγματοποιείται σε αγώνες σκοπευτηρίου.)
•  Οι Σύνθετες/Πολύπλοκες Κινητικές Δεξιότητες – (Όπως απαιτούνται σε οδήγηση αποφυγής από τους πολύ λίγους.)
• Και όλες οι Λεπτές και Σύνθετες/Πολύπλοκες Κινητικές Δεξιότητες – (Που απαιτούνται σε μάχη σώμα με σώμα.)

Τέλος, η έρευνα στο ΣΝΣ μας βοηθά να κατανοήσουμε ότι η επιτυχία στη μάχη για επιβίωση είναι στενά συνδεδεμένη με τον έλεγχο του ΣΝΣ (Έλεγχο Φόβου). Και αυτό έρχεται σε αντίθεση με αυτό που οι ειδικοί των λεγόμενων Πολεμικών Τεχνών προωθούν (π.χ. εσωτερική ηρεμία, έλλειψη φόβου κτλ. έχω ακούσει ακόμη πιο γελοίες προτάσεις).

Ωστόσο, το κλειδί για τον έλεγχο του ΣΝΣ έγκειται στην κατανόηση ότι ενεργοποιείται κυρίως υπό δύο προϋποθέσεις:

• Όταν ξαφνικά ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ μια επικείμενη θανάσιμη απειλή.
• Όταν ο διαθέσιμος ΧΡΟΝΟΣ για την ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ της απειλής είναι ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ.

Ως εκ τούτου, ένας ένοπλος, οπτικά ύποπτος άνθρωπος που περπατά προς το μέρος μας από απόσταση 50 μέτρων με μια επιθετική στάση, θα επιστήσει την προσοχή μας. Στα 10 μέτρα πιθανόν να μας ανησυχήσει. Όμως, πιθανόν να ΜΗΝ ενεργοποιήσει το ΣΝΣ. Ωστόσο, αν ΕΚΠΛΑΓΟΥΜΕ από την ίδια εικόνα από απόσταση 3 μέτρων, πιθανά να το εκλάβουμε ως ΑΠΕΙΛΗ. Συνεπώς, θα ενεργοποιήσει σίγουρα το ΣΝΣ με αντίδραση Ποζαρίσματος, Μάχης, Φυγής, Υποταγής ή και Πάγωμα.

Σε αυτό το σημείο θα αποκαλύψω στους μαθητές του Combatives Group το ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ μυστικό για την επιβίωση:

Εκπαιδευμένες εναντίον Ανεκπαίδευτες Αντιδράσεις

Ο παραπάνω πίνακας νομίζω ότι δίνει μια σαφή εικόνα του τι ΣΥΝΗΘΩΣ συμβαίνει στις πέντε αντιδράσεις. Παρακάτω θα τις αναλύσουμε λίγο περισσότερο.

Ποζάρισμα

Τα ανθρώπινα όντα όπως τα περισσότερα είδη στον πλανήτη έχουν ενδιαφέρουσες κοινωνικές τελετουργίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι είτε έχουν δει ή λάβει μέρος στην τελετουργία του φλερτ για παράδειγμα. Για εκείνους που έχουν βιώσει και λίγο «αρπαχτοκλοτσομπουνίδι», ειδικά σε νεαρή ηλικία, η τάση είναι να βλέπουμε πολύ περισσότερο ΠΟΖΑΡΙΣΜΑ πριν πέσει το πρώτο χτύπημα. Και οι δύο συμμετέχοντες τείνουν να λειτουργούν ενστικτωδώς μέσα από μια σειρά ενέργειες ποζαρίσματος. Στόχος του οποίου είναι να ΕΚΦΟΒΙΣΟΥΝ τον αντίπαλο. Αυτές είναι σχεδόν πάντα ΑΚΙΝΔΥΝΕΣ. Δεδομένου ότι οι ενέργειες αυτές έχουν σχεδιαστεί για να πείσουν τον αντίπαλο ΕΙΚΟΝΙΚΑ, μέσω φωνής και απειλής. Δηλαδή, ότι αυτός που ποζάρει είναι επικίνδυνος και τρομακτικός αντίπαλος και πρέπει να ΑΠΟΦΕΥΧΘΕΙ.

Σε περίπτωση που ο «ποζαριστής» αποτύχει να αποτρέψει τον αντίπαλό του, οι επιλογές του στη συνέχεια πιθανά να είναι η άσκηση της βίας, της απόδρασης ή της υποταγής. Με τους ανθρώπους (ακόμα και με τα περισσότερα είδη των ζώων), όταν η επιλογή της συμπλοκής είναι πρόδηλη, δεν είναι σχεδόν ποτέ μέχρι το θάνατο.

Αυτές οι συμπλοκές μπορεί σίγουρα να είναι βίαιες, αλλά είναι επίσης εξαιρετικά περιορισμένες και μη θανατηφόρες. Ο λόγος για αυτό είναι ότι κάπου στην πορεία, ένας από τους ανταγωνιστές θα εκφοβιστεί από την φαινομενική αγριότητα και την ικανότητα του αντιπάλου του. Και ξαφνικά, οι μόνες επιλογές γίνονται ΥΠΟΤΑΓΗ ή ΑΠΟΔΡΑΣΗ δίνοντας απότομο τέλος στην άσκηση βίας.

Μάχη

Ο εκπαιδευμένος άνθρωπος προετοιμάζεται για τη συμπλοκή, είναι ένας άνθρωπος που έχει αποφασίσει ότι δεν υπάρχει καμία υποχώρηση και δεν υπάρχει περίπτωση παράδοσης. (Πιθανά ή δίοδος διαφυγής του είναι αποκλεισμένη και ο ίδιος ίσως να προστατεύει τρίτους). Κατά συνέπεια, προετοιμάζει τον εαυτό του, σύμφωνα με την κατάσταση μπροστά του να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο με τον τρόπο που του ταιριάζει καλύτερα. Δηλαδή:

Με τον τρόπο που έχει ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΙ.

Έχει ήδη αποφασίσει την πορεία της δράσης του και είναι ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΟΣ.

Αντίθετα, ένας ανεκπαίδευτος άνθρωπος θέλει απλά να επιβάλει τη θέλησή του σε έναν άλλο και ως εκ τούτου, καθοδηγείται από το ΕΓΩ. Λόγω έλλειψης εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων (δηλαδή με βάση την πραγματικότητα και κατάλληλη προετοιμασία), είναι πιθανό να χρησιμοποιεί το σώμα του με ΑΝΕΙΔΙΚΕΥΤΟ τρόπο (μπορεί ακόμα να είναι επικίνδυνος). Η ταραχή του πιθανότατα θα εκδηλωθεί στη «γλώσσα του σώματος» του, θα υπάρξουν ορατά «συνθήματα» επίθεσης, πολύ ΠΟΖΑΡΙΣΜΑ και ΑΣΚΟΠΕΣ κινήσεις.

Φυγή

Ο εκπαιδευμένος άνθρωπος έχει ΠΑΝΤΑ επίγνωση του τι συμβαίνει γύρω του, είναι σε μια διαρκή κατάσταση ημι-χαλαρής (ήρεμης) εγρήγορσης. Ακόμα και όταν

Ο ανεκπαίδευτος άνθρωπος έχει διάχυτη εγκεφαλική κατάσταση όπου δίνει λίγη προσοχή στο περιβάλλον του. Συνεπώς, εύκολα εκπλήσσεται από ενέδρα σε κατάσταση σοκ (π.χ. με κουκούλα και τα αυτιά φραγμένα με τα ακουστικά του i-pod για να μη αναφέρουμε την ατελείωτη ομιλία στο κινητό). Με αυτό τον τρόπο επιτρέπει στον εαυτό του να κατακτηθεί από τον πανικό που συχνά εκδηλώνεται σε μια ανεξέλεγκτη παρόρμηση να ξεφύγουν τρέχοντας πανικόβλητοι από τον κίνδυνο.

Πάγωμα

Ο εκπαιδευμένος άνθρωπος

Ο ανεκπαίδευτος άνθρωπος θα συγκλονιστεί σε σημείο ΑΡΝΗΣΗΣ από την απειλή ή τη βία μιας απρόκλητης επίθεσης.

Γιατί;

Επειδή ο ανεκπαίδευτος άνθρωπος ΔΕΝ έχει εκτεθεί ΤΑΚΤΙΚΑ στη βία. Ως εκ τούτου, ΔΕΝ είναι ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΣ ή ΑΠΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ επαρκώς για να ασχοληθεί με την κατάσταση. Αυτή η κατάσταση της δυσπιστίας, μιας σχεδόν σουρεαλιστικής κατάστασης που ξεδιπλώνεται μπροστά του, προκαλεί ΠΑΡΑΛΥΣΗ που με τη σειρά της τον αναγκάζει σε ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ συμπεριφορά και μερικές φορές ακόμη και ΕΜΠΑΘΕΙΑ.

Υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η ΕΝΔΟΤΙΚΗ συμπεριφορά ή μια ΣΥΜΠΟΝΕΤΙΚΗ ανταπόκριση είναι καλή. Η δικαιολογία είναι συνήθως ότι δεν θέλουν να προκαλέσουν τον επιτιθέμενο να κάνει κάτι χειρότερο! Όμως, αυτό συχνά αφήνει βαθιά σημάδια στο εγώ, αν το θύμα επιβιώσει. Λέμε αν επιβιώσει, επειδή δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό θα είναι έτσι. (Μπορεί και να υποστεί «απρόκλητη» μαχαιριά.)

Το επιχείρημα…, η προκύπτουσα ΒΙΑ μέσω ΚΛΙΜΑΚΩΣΗΣ της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ, σε ΑΝΤΙΘΕΣΗ με την ΥΠΟΤΑΓΗ, που φυσικά μπορεί να προταθεί από το αντίπαλο στρατόπεδο που λέει «Σου το είπα!». Όμως, θαρρούμε ότι πρόκειται για αποφάσεις που καλύτερα να αφεθούν σε κάθε περίπτωση και αναλόγως την περίσταση, στον κάθε άνθρωπο, την άποψή του για τον εαυτό του και τη συνείδησή του.

Υποταγή

Η υποταγή σε όλα τα είδη, αλλά κυρίως τους ανθρώπους, είναι εκπληκτικά ΚΟΙΝΟ συμβάν. Αυτό που συνήθως παρατηρείται σε ανθρώπους είναι η ύψωση της φωνής με απολογητικό τόνο (κλαψιάρικος), το κατέβασμα του κεφαλιού και η έκθεση των παλαμών. Στα ζώα, η υποταγή παίρνει την μορφή της έκθεσης ορισμένων ευάλωτων σημείων της ανατομίας στο νικητή. (Π.χ. Οι σκύλοι ξαπλώνουν στη πλάτη τους εκθέτοντας την κοιλιά τους). Αυτό γίνεται με την ενστικτώδη γνώση ότι ο αντίπαλος δεν θα βλάψει περαιτέρω ή θα σκοτώσει το δικό του είδος τη στιγμή που θα έχει ΠΑΡΑΔΟΘΕΙ.

Σε κάποιες εξαιρέσεις, ειδικά ανάμεσα στο ανθρώπινο είδος, ακόμη και η υποταγή δεν έχει σταθεί αρκετή να μειώσει την φρενίτιδα της μάχης.

Το ποζάρισμα, η «ψευτομάχη» και η διαδικασία υποταγής είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του εκάστοτε είδους. Αποτρέπει άδικους θανάτους και διασφαλίζει ότι τα νεαρά αρσενικά θα επιβιώσουν των πρωίμων αντιπαραθέσεων όταν οι αντίπαλοί τους είναι μεγαλύτεροι, ισχυρότεροι και συνήθως καλύτερα προετοιμασμένοι αφού είχαν το πλεονέκτημα των πολλαπλών βίαιων εμπειριών. Στους ανθρώπους, οι άνδρες είναι παραδοσιακά πολύ πιο πιθανό να σκοτωθούν από τη βία μέχρι την ηλικία των 35 από ότι είναι οι γυναίκες. Έτσι, αφού ΠΟΖΑΡΙΣΕ καλύτερα ο αντίπαλός του, του επιτρέπεται τη δυνατότητα να ΥΠΟΤΑΧΘΕΙ, προκειμένου να ζήσει για να ζευγαρώσει, διαδίδοντας τα γονίδιά του μελλοντικά, προστατεύοντας έτσι τη διαδικασία της διάδοσης του είδους και, ως εκ τούτου, την τελική επιβίωση του.

Συμπέρασμα

Υπάρχει μια σαφής διάκριση μεταξύ της πραγματικής βίας και του ποζαρίσματος. Είτε μας αρέσει είτε όχι, το ποζάρισμα, η φυγή, το πάγωμα, η μάχη και η υποταγή αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ανθρώπινου ενστίκτου και τις επί μέρους ακούσιες αντιδράσεις του σε κίνδυνο. Συνεπώς, δεν έχει σημασία τι λέει ή υπόσχεται οποιοσδήποτε αυτοαποκαλούμενος «μάστερ» των πολεμικών τεχνών.

Για τον ανεκπαίδευτο άνθρωπο, τόσο η ΜΑΧΗ είτε η ΦΥΓΗ, είτε είναι σωστό ή λάθος, είναι αντιδράσεις που ΚΑΝΟΥΜΕ κάτι ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ για την κατάσταση. Το ΠΑΓΩΜΑ από την άλλη πλευρά προσφέρει ένα ΑΜΦΙΒΟΛΟ αποτέλεσμα στη καλύτερη των περιπτώσεων.

Ο εκπαιδευμένος άνθρωπος που έχει απευαισθητοποιηθεί στη βία σε τακτική βάση (με ελεγχόμενο τρόπο). Θα βασίζεται σε μια σειρά πρωτοκόλλων στα οποία έχει δεχτεί ειδική εκπαίδευση για να καθορίσει ποια λύση μεταξύ μάχης και φυγής είναι η καλύτερη. Λόγω αυτής της ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ και ΕΓΚΛΙΜΑΤΙΣΗΣ, το ΠΑΓΩΜΑ γίνεται μια ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ είτε για Μάχη, είτε για Φυγή.

Για παράδειγμα, σε κλιμακούμενη σύγκρουση, είναι το χρονικό διάστημα της κλιμάκωσης στο οποίο ο εγκέφαλος επιλέγει πρωτόκολλα. Κατά τη διάρκεια ενέδρας, ωστόσο, ο εκπαιδευμένος εγκέφαλος αντιδρά αυτόματα λόγο τις τακτικές διαδικασίες απευαισθητοποίησης και εξοικείωσης μέσω της ενασχόλησης με τη βία (κάτι που βρίσκεται στην εκπαίδευση σε Αίθουσες πρακτικής Combatives).

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ, στη συνέχεια, λαμβάνει τη θέση του ΠΑΓΩΜΑΤΟΣ σε έναν ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟ άνθρωπο, ενώ το ΠΑΓΩΜΑ είναι η αντίδραση του ΑΝΕΚΠΑΙΔΕΥΤΟΥ ανθρώπου.